پمپ بشکه کش یا تخلیه بشکه

مقدمه

 از جمله انواع مختلف پمپ‌هایی که در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد، پمپ بشکه کش می‌باشد. معادل انگلیسی آن را Barrel Pump،  Drum Pump یا Container Pump  می‌نامند. این مقاله در نظر دارد، درباره این موضوع به صورت مبسوط نکات مفیدی را با شما در میان بگذارد. از همراهی شما متشکریم.

پمپ بشکه کش چیست؟

همانطور که در مقدمه آمد، کاربرد اصلی پمپ بشکه کش درصنایع بوده و وظیفه مهم آن تخلیه کردن مواد سیال است. یکی از نکات بسیار مهم در این موضوع،  هماهنگ بودن جنس پمپ با نوع موادی می‌باشد که در بشکه وجود دارد. چنانچه مواد سیال نباشد، هرگز قادر به تخلیه از بشکه نخواهد شد. از همین رو سیال بودن مواد شرط لازم برای پمپ کردن است. اگر چه پمپ‌های بشکه‌کش کارایی خیلی متنوعی در صنعت ندارند، اما حذف کامل آن قطع بریقین خللی در صنایع وارد خواهد کرد. برای تکمیل دانسته‌های مخاطب عزیز این صفحه ، به انواع مختلف پمپ بشکه کش، اجزا و مزایای آن اشاره می‌کنیم.

همانطور که می‌دانید، پمپ‌ها مصارف خانگی و صنعتی دارند و به چند گونه مختلف تقسیم می‌شوند که سانترفیوژها از جمله آنهاست. پمپ‌های سانترفیوژ به منظور اهداف گوناگون طراحی وساخته می‌شوند. پمپ بشکه کش نیز نوعی سانترفیوژ به شمار می‌رود یعنی بواسطه چرخیدن مداوم پروانه‌ها در مواد و با کمک نیروی گریز از مرکز ، مواد را به بالا کشیده و آن را تخلیه می‌کند.

قابل ذکر است، برخی از پمپ‌های تخلیه‌کننده بشکه را می‌توان در تقسیم بند‌ های پمپ‌های جابجایی مثبت جای داد . به این نوع پمپ‌ها ، پمپ غلیظ‌کش هم می‌گویند. 

انواع بشکه کش بر اساس نیروی محرکه

پمپ‌های بشکه‌کش را می‌توان در انواع مختلفی دسته بندی کرد. در ذیل به برخی از معروفترین و پرکاربردترین آنها اشاره می‌کنیم:

• پمپ بشکه کش الکتریکی،
• پمپ بشکه کش بادی (پنوماتیکی) و هیدرولیکی،
• پمپ بشکه کش دستی،
• پمپ بشکه کش ضد انفجار یا ضد جرقه،
• پمپ بشکه کش غلیظ‌کش یا پمپ غلیظ‌کش،
• پمپ بشکه کش دیافراگمی پنوماتیک یا بادی.

بشکه کش الکتریکی

پمپ‌های بشکه‌کش برقی را می‌توان در دو گونه معمولی و ضد انفجار تقسیم بندی کرد. این پمپ‌ها به منظور موادسیالی که به صورت ساده و غیر قابل اشتعال می‌باشند، در نظر گرفته شده‌اند. برقراری موتورهای برقی به پمپ‌ها بوسیله کوپلینگ به محفظه اصلی پمپ اتصال می‌گردد و انتقال نیرو بوسیله همین موتورهای برقی است. خاصیت و برتری این نوع پمپ، ضد انفجار بودن آن است. در سایر مواردی که مواد بکارگرفته شده، توانایی جرقه‌زنی داشته باشد یا محیط دارای گاز قابل اشتعال باشد، میبایست از پمپ‌هایی استفاده کرد که خطر انفجار را به صفر برساند.

کارشناسان در این زمینه پمپ تخلیه بشکه ضد انفجار را توصیه می‌کنند. جنس بدنه این نوع پمپ به گونه‌ای است که ضد انفجار می‌باشد و به گونه‌ای طراحی و ساخته شده است که در برابر مواد اشتعال‌زا و خطرناک ایمن بوده و خطری در برندارد. قابل ذکر است، به منظور خنثی کردن الکتریسته ساکن موجود در مکان و عدم حریق و انفجار ، پمپ به چاه ارت متصل می‌شود.

پمپ بادی (پنوماتیکی) و هیدرولیکی

پمپ بشکه کش پنوماتیکی معمولا در مواقعی که احتیاج است تا فشارهای بالایی ایجاد شود، به کارگرفته می‌شود. علاوه براین ایمن بودن آن و نبود کوچک‌ترین جرقه در هنگام استفاده، این نوع پمپ‌کش را مورد تایید کارشناسان قرار داده است و بسیار مناسب انتقال مواد سیالی است که قابلیت اشتعال دارند. همچنین ، این نوع پمپ برای محیط‌هایی که دارای گازهای قابل انفجار نیز هستند، بسیار مناسب می‌باشد.

بشکه کش دستی

پمپ‌های بشکه‌کش که بصورت دستی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ساختار بسیار ابتدایی داشته و قیمت آن برای مصرف کننده بسیار ارزان تمام می‌شود. این نوع پمپ‌ها مناسب موادی است که حجم کمی داشته و زمان کمی برای تخلیه خواهند داشت. پمپ‌های دستی، در حقیقبت از دو بخش اصلی تشکیل شده‌اند؛ تلمبه دستی و بشکه. بیشتر در تخلیه مواد سوختی مانند نفت و بنزین کاربرد دارد.

 در ویدئوی زیر نحوه ی عملکر پمپ را مشاهده میکنید

پمپ ضد انفجار یا ضد جرقه

گاهی اوقات امکان دارد، زمینه‌ای فراهم شود که مواد درون بشکه‌ها قابل اشتعال باشد یا بشکه حاوی مواد سیال در مکانی قرار گرفته باشدکه در آن خطر نشت گازهای قابل اشتعال وجود دارد. این جاست که از پمپ‌های بشکه‌کش ضد جرقه استفاده می‌کنند. موادی که قابلیت شعله ور شدن دارند ، عبارتند از:

الکل‌ها، تولوئن،  اتانول، متانول، زایلن استون،  بوتیل استات و دیگر مواد مشابه.  

غلیظ کش

پمپ غلیظ‌کش، از انواع مختلف دیگر انواع پمپ‌هایی است که مواد سیال را به راحتی از درون بشکه‌ها تخلیه می‌کند. در این گونه پمپ‌ها ، به جای بکارگیری پروانه چرخان که نیروی گریز از مرکز می‌آفریند، از یک استاتور که به صورت مارپیچ طراحی شده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع پمپ‌ها برای جابجایی و بالا کشیدن مواد غلیظی مانند انواع عسل، رب، مربا، سس، گلوگز، کچاب، لاتکس، گلیسرین و غیره کاربری دارد.   

پمپ دیافراگمی پنوماتیک یا بادی

آن چه که پمپ بشکه کش بادی را به کار می‌اندازد، هوای فشرده‌ای است که در این نوع پمپ‌ها وجود دارد. این هوای فشرده می‌تواند مکش پمپ را به طرز چشمگیری افزایش داده و هرگونه مواد سیالی را از بشکه تخلیه کرده و بالا بکشد. این پمپ‌ها بیشتر در مواردی استفاده می‌شوند که امکان خطر اشتعال یا انفجار مواد سیال وجود داشته باشد.

  یکی از مزیت‌های خوب پمپ بشکه کش دیافراگمی، توانایی عملکرد خشک است که به پمپ آسیبی وارد نمی‌کند. علاوه براین، در این نوع پمپ‌ها می‌توان دبی مسیر مایع با هوای مصرفی را بوسیله شیر کنترل مورد بازبینی قرار داد.

   وقتی دبی عبور مایع مصرفی به کمترین حد خود برسد، مصرف هوا هم بشدت کاهش می‌یابد. از همین رو، استفاده از پمپ‌های بادی در مواقعی که به دبی متغیر نیاز می‌باشد، پیشنهاد می‌شود. جنس موادی که در بخش‌های هیدرولیکی پمپ‌های دیافراگمی به کار گرفته می‌شود، با نوع مواد سیال درون بشکه‌ها هماهنگ است.

   بدنه این پمپ‌ها باید از پلیمری باشد یا از فلزاتی مانند آلومنیوم، چدن و استیل ساخته شده باشد. درباره دیافراگم نیز باید اذعان کرد، جنس آنها بایستی از لاستیک‌های مصنوعی و تفلون باشد. شایان ذکر است، پمپ بشکه کش بادی برای موادی در نظر گرفته شده است که غلظت بالایی داشته و به اصطلاح ویسکوز می‌ُباشند. این مواد حالتی خمیری داشته و به راحتی روان نمی‌شوند. همانطور که توضیح داده شد، نیرویی که این مواد را بالا می‌کشد، توسط هوای فشرده‌ای است که به آنها را به سمت لوله‌های خروجی هدایت می‌کند. نیرویی که صفحه را حرکت می‌دهد و باعث جابجایی مواد می‌شود، نیروی هیدرولیکی است. این نوع پمپ‌ها را تحت عنوان پمپ گریس نیز می‌شناسند چون برای جابجایی و بالا کشیدن موادی مانند گریس کاربرد دارند. همچنین، این پمپ‌ها هر گونه خطر اشتعال و حریق را در محیط به صفر می‌رساند و بسیار ایمن ارزیابی می‌شود.

انواع بشکه‌کش متناسب با غلظت سیال

• گاهی پمپ‌ها را بر اساس غلظت یا ویسکوز مواد طبقه بندی می‌کنند؛ مانند:
• سیالات با غلظت کم،
• سیالات با غلظت متوسط،
• سیالات با غلظت بسیار بالا.

سیالات با غلظت کم:

در سیالاتی که غلظت چندانی ندارند و حتی ممکن است رقیق ارزیابی شوند ، مانند:

انواع مختلف اسیدها، شربت‌ها و نوشیدنی‌ها، حلال‌ها و مواد مشتق شده از نفت و غیره را می‌توان با پمپ‌هایی که دارای ساختار سانترفیوژهای زمینی و بشکه کش است، بکار برد. در پمپ‌هایی که در قسمت انتهایی آن یعنی پروانه جا گرفته است، در داخل سیال فرورفته و دیگر نیازی به هواگیری نیست.  

سیالات با غلظت متوسط

این مواد می‌توانند انواع  روغن، جوهر،  انواع سس‌ها،  وازلین ، خامه  و عسل باشد. برای خالی  کردن بشکه‌هایی که این مواد را در خود جای می‌دهند، به پمپ‌های بشکه کش مونو، پیستونی یا دیافراگمی به کارگرفت.

 سیالات با غلظت بسیار بالا

موادی که از نظر غلظت به گونه‌ای باشند که نتوان آنها را با پمپ‌های سانترفیوژ بالا کشید و تخلیه کرد، شامل: انواع مختلف گریس‌ها، مواد شیمیایی که حالت خمیری دارد و هر گونه ماده‌ای که توانایی جاری شدن نداشته باشد. این مواد به خاطر غلظت بالایی که دارند، می‌بایست با پمپ‌های قوی‌تری از داخل بشکه‌ها تخلیه شوند . معمولا این کار را صفحات بزرگی که دایره‌ای شکل هستند به عهده می‌گیرند. جک‌های هیدرولیکی به این صفحات نیرو وارد کرده و باعث می‌شود مواد در لوله های خارجی روان شوند. 

سیالات خاص

به منظور خالی کردن موادی که غلظت بسیار کمی دارند یا سیالات خاصی که این امکان در آن‌ها هست که موجب ایجاد سایش و اشتعال و منفجر شدن باشند، از روش هوای فشرده استفاده می‌شود. در این روش هوا از سمت فوقانی بشکه وارد می شود و با نیرو وارد کردن بر مواد، سیالات از لوله‌هایی که در قسمت تحتانی بشکه هستند، خارج می‌شوند.

 اگر به دنبال پمپ ارزان و در دسترس هستید، می‌توانید به سراغ این نوع پمپ بروید. زیرا به دلیل ساختار و مکانیزم ساده‌ای که دارد، ارزان قیمت است و البته کار با آن پیچیدگی خاصی ندارد. این پمپ در واقع متشکل از دو جزء اصلی بشکه و یک تلمبه دستی است که در بسیاری از موارد برای تخلیه سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته‌ای را که باید درباره پمپ بشکه کش دستی در نظر بگیرید، این است که تنها برای تخلیه حجم محدودی از سیالات قابل استفاده است.

اجازه بدهید، به صورت اختصار مطالب را مرور کنیم:

چنانچه مواد رقیق باشد، از پمپی که به انتهای آن پروانه نصب شده است، استفاده می‌کنیم. اگر سیال غلظت داشته باشد، از یک استاتور مارپیچ بهره می‌ببریم. گفتنی است؛ این گونه پمپ بشکه کش وزن بالاتری در مقایسه با پروانه‌ای دارد. برای مواد سیال ویسکوزیته که دارای ذرات جامد است، بکار می رود، اما نباید خشک کار کند.

اجزای تخلیه بشکه 

پمپ تخلیه بشکه، از چند قسمت مهم ساخته شده است که عبارتند از : الکتروموتو، پروانه، و محفظه پمپ. اجزا دیگر نیز عبارتند از:

لوله مکش،

شافت،

کوپلینگ،

ورودی و خروجی پمپ،

دستگیره،

بیرینگ،

نشیمنگاه بیرینگ،

الکتروموتور،

بیرینگ کارتریجی،

پروانه.

متریال و جنس پمپ

در جنس و بدنه پمپ تخلیه بشکه، می‌توان مواد مختلفی را به کار برد. گاهی همین مواد این پمپ‌ها را به صفاتی چون ضدجرقه بودن و ضد اشتعال بودن متصف می‌کند. این که یک پمپ چه ویژگی‌هایی داشته باشد، بستگی به موادی دارد که در آن بکار رفته است. معمولا پمپ‌های تخلیه بشکه از این متریال‌ها ساخته شده اند:

 استنلس استیل 316،  SS316

کانیار، PVDF

آلومینیوم، Aluminum

پروپیلن، PP

تفلون، PTFE

هستلوی Hasteloy.

کاربرد ها

پمپ تخلیه بشکه را می‌توان در عرصه‌های متنوعی به کار گرفت که مهمترین آن پمپ کردن آب ژاول و انواع پاک کننده هاست. رنگ‌ها، مواد غذایی، رزین‌های اپوکسی، اسانس‌ها، دارو، پلی استر، انواع مختلف چسب، گلوگز، لاتکس، انواع گوناگون روغن‌ها، انواع گریس‌ها شامل: روغن موتور، روغن دنده، روغن هیدرولیک ، روغن ماشین ابزار، بنزین، نفت، گازوئیل، موادی که خاصیت خورندگی دارند مانند اسیدها، بازها، انواع حلال‌ها و تینرها و....

مزایا

همانطور که در متن نیز آمد، پمپ‌ها می‌توانند از مزیت‌های قابل توجهی برخودار باشند. این پمپ‌ها قابل اتصال به پنوماتیک موتور بوده و سرعت بالایی دارند. دبی بالای پمپ‌های تخلیه بشکه بسیار عالی ارزیابی شده است. حمل و نقل آن به راحتی صورت می‌گیرد و دارای وزن کمی است. همچنین پمپ‌های تخلیه بشکه، مقرون به صرفه بوده و تعمیرات و نگهداری از آن‌ها بسیار کم و با هزینه های پایینی صورت می‌گیرد.

  جنس بدنه هر کدام از این پمپ‌ها متناسب و هماهنگ با موادی است که باید از بشکه تخلیه کنند. چنانچه محتوای بشکه از قابلیت اشتعال و انفجار برخوردار باشند، تدابیری اندیشیده شده است که احتمال بروز خطر را به صفر برساند و عملیات تخلیه با ایمنی کاملی پایان پذیرد.

 فشار و هد پمپ نیز تا میانگین شصت متر تعریف شده است. همانطورکه در متن نیز آمد ، پمپ تخلیه بشکه می‌تواند انواع مختلف سیالات با غلظت و ویسکوزیته بالا را نیز پوشش دهد.

کیفیت

دراین باره می‌توان ساعت‌ها گفتگو کرد. این که پمپ‌هایی که برای خالی کردن بشکه مورد استفاده قرار می‌گیرند، چنانچه از جنس و متریال خوبی ساخته نشده باشند یا کارایی دقیقی از خود نشان ندهند، بلاشک خطرات و تلفات انسانی و مالی بسیاری در پی خواهند داشت. خوشبختانه تمامی پمپ‌هایی که در بازار ایران موجود است، از کیفیت و امنیت بالایی برخوردار است.

در این مقاله به بررسی پمپ تخلیه بشکه و انواع پرداختیم. در ادامه پمپ تخلیه بشکه را از نظر مزایا و اجزا سازنده و متریال و جنس آن ... مورد واکاوی قرار دادیم. این متن به ما آموخت، پمپ تخلیه تا چه حد در صنایع گوناگون کاربرد داشته و مهم است.